Cours 5 – Subordonnées : temps, cause et conditionnelles

🎯 Objectif communicatif

Comprendre et utiliser des phrases complexes avec des subordonnées.
Exprimer la relation entre deux actions : quand, pourquoi, sous quelle condition.
Employer correctement kiam, ĝis, post kiam, ĉar, pro tio ke, se, kondiĉe ke.

⚙️ Point de grammaire : les subordonnées

1. Subordonnées de temps

Exprimées avec : kiam (quand), ĝis (jusqu’à), post kiam (après que), antaŭ ol (avant que).

Exemples :

Mi legas, kiam mi havas tempon. → Je lis quand j’ai du temps.
Ni restos en la urbo ĝis la vetero pliboniĝos. → Nous resterons en ville jusqu’à ce que le temps s’améliore.
Post kiam ŝi finis la kurson, ŝi iris hejmen. → Après qu’elle eut terminé le cours, elle est rentrée chez elle.

2. Subordonnées causales

Exprimées avec : ĉar (parce que), pro tio ke (à cause de, puisque).

Exemples :

Mi ne venis, ĉar mi estis malsana. → Je ne suis pas venu parce que j’étais malade.
La evento estis prokrastita pro tio ke pluvis. → L’événement a été retardé à cause de la pluie.

3. Subordonnées conditionnelles

Exprimées avec : se (si), kondiĉe ke (à condition que).

Exemples :

Se vi lernos ĉiun tagon, vi progresos rapide. → Si tu apprends chaque jour, tu progresseras rapidement.
Kondiĉe ke vi alvenos ĝustatempe, ni povas komenci. → À condition que tu arrives à l’heure, nous pouvons commencer.

4. Particularités et conseils

La subordonnée est souvent placée avant ou après la principale :
- Kiam mi revenos, ni manĝos.
- Ni manĝos, kiam mi revenos.
La concordance des temps suit la logique : présent → présent / passé → passé / futur → futur.

💬 Dialogue en espéranto (version longue)

Bruno : Saluton, Muriela! Ĉu vi jam planis vian semajnon?
Muriela : Jes, mi havas multajn taskojn. Mi devos studi ĉiun tagon, ĉar ni havas ekzameno venontsemajne.
Bruno : Mi komprenas. Ĉu vi finos ĉion ĝustatempe?
Muriela : Mi esperas. Se mi planos la horaron bone, mi povos legi ĉiujn lecionojn.
Bruno : Kio okazos post kiam la ekzameno finiĝos?
Muriela : Post kiam mi finis la ekzameno, mi estas vojaĝonta al mia amikino en Hamburgo.
Bruno : Ĉu vi vizitos muzeojn tie?
Muriela : Jes, kaj ni promenos en la urbo ĝis la sunsubiro.
Bruno : Mi ankaŭ havas planon por la semajnfino, kondiĉe ke la vetero estos bona. Mi estas planonta promeni en la parko kaj viziti la bibliotekon.
Muriela : Bonege! Ni povas renkontiĝi se ĉio okazos laŭplane.
Bruno : Jes, tial mi esperas, ke la vetero ne malhelpos niajn planojn.

📝 Exercices

1. Complète avec la subordonnée correcte

a) Mi restos hejme, ___ pluvas. (ĉar / se)
b) Ni manĝos, ___ vi revenos. (post kiam / ĉar)
c) Vi progresos rapide, ___ vi studos ĉiun tagon. (se / ĝis)

2. Transforme en utilisant post kiam / antaŭ ol

Exemple : Mi finos la laboron. Mi iros dormi. → Post kiam mi finos la laboron, mi iros dormi.
a) Mi legos la libron. Mi skribos leteron. → …
b) Ŝi preparos la manĝon. Ŝi voku sian amikon. → …

3. Expression personnelle

Écris 2 phrases sur tes activités avec subordonnée de temps (post kiam / kiam / ĝis / antaŭ ol).
Écris 2 phrases sur tes projets ou décisions avec subordonnée causale ou conditionnelle (ĉar / pro tio ke / se / kondiĉe ke).

📖 Vocabulaire utile élargi

Espéranto	Français
semajno	semaine
tasko	tâche
ekzameno	examen
studi	étudier
ĝustatempe	à temps
horaro	emploi du temps
legi	lire
finfine	enfin
amikino	amie
promeni	se promener
sunsubiro	coucher de soleil
planon	plan
biblioteko	bibliothèque
kondiĉe ke	à condition que
ĉio okazos	tout se passera
malhelpos	gênera, empêcher
tial	c’est pourquoi
esperi	espérer
ĝis	jusqu’à
antaŭ ol	avant que
post kiam	après que