Cours 18 – Écrire un récit personnel ou un courriel (grammaire détaillée)
🎯 Objectif communicatif
-
Rédiger un texte simple mais structuré sur une expérience personnelle.
-
Utiliser correctement les temps composés pour indiquer des actions accomplies.
-
Comprendre la nuance entre passé récent, passé antérieur et lien avec le présent.
⚙️ Point de grammaire détaillé : les temps composés
1. Le temps composé « estas farinta »
Forme :
[esti] + participe passé + fin de verbe
→ estas farinta
-
esti au présent + participe passé → action accomplie avec lien au présent
-
Indique que l’action a été réalisée avant le moment où l’on parle, mais reste pertinente maintenant.
Exemples :
-
Mi estas fininta mian lecionon.
→ J’ai terminé ma leçon (et maintenant je suis prêt pour autre chose). -
Ŝi estas vizitinta la muzeon.
→ Elle a visité le musée (et connaît maintenant son contenu). -
Ni estas provinta la lokan manĝon.
→ Nous avons goûté la cuisine locale (et nous savons ce qu’elle vaut).
Remarques :
-
Très utile dans les courriels ou journaux pour raconter des expériences.
-
Souvent accompagné de subordonnées de temps (kiam, post kiam, antaŭ ol).
2. Le temps composé « estis farinta »
Forme :
[esti] à l’imparfait + participe passé
→ estis farinta
-
Action accomplie avant un autre événement passé.
-
Indique une antériorité dans le passé, comme le plus-que-parfait en français.
Exemples :
-
Mi estis fininta mian laboron antaŭ ol la gasto alvenis.
→ J’avais terminé mon travail avant l’arrivée de l’invité. -
Ŝi estis vizitinta plurajn muzeojn antaŭ ol la vojaĝo finiĝis.
→ Elle avait visité plusieurs musées avant la fin du voyage. -
Ni estis provinta la lokan manĝon antaŭ ol iri al la muzeo.
→ Nous avions goûté la cuisine locale avant de visiter le musée.
Remarques :
-
Indispensable pour raconter des événements enchaînés dans le passé.
-
Permet de structurer un récit en distinguant ce qui a eu lieu avant une autre action.
3. Différences entre « estas farinta » et « estis farinta »
| Forme | Quand l’utiliser | Exemple |
|---|---|---|
| estas farinta | action accomplie reliée au présent | Mi estas fininta mian lecionon (et je suis maintenant prêt). |
| estis farinta | action accomplie avant une autre action passée | Mi estis fininta mian laboron antaŭ ol la gasto alvenis. |
4. Subordonnées de temps courantes avec les temps composés
-
kiam → quand
-
post kiam → après que
-
antaŭ ol → avant que / avant de
Exemples :
-
Mi estas fininta mian lecionon kiam mia amiko alvenis. → J’avais terminé ma leçon quand mon ami est arrivé.
-
Mi estis fininta mian laboron antaŭ ol la gasto alvenis. → J’avais terminé mon travail avant l’arrivée du visiteur.
5. Astuce pour les récits et courriels
-
Commencer par présenter l’action principale avec « estas farinta » pour donner un contexte.
-
Ajouter « estis farinta » pour expliquer ce qui s’est passé avant un autre événement.
-
Permet de relater des événements dans un ordre logique, très utile pour des récits B1 structurés.
💬 Dialogue / modèle de courriel enrichi
Kara Amiko,
Mi volas rakonti al vi pri mia lasta vojaĝo al Italio.
Mi estas vizitinta Romon, Florencon kaj Venecion. En Romo, mi estas farinta multajn fotojn de la monumentoj kaj promenis ĉie. Mi estis vizitinta la Koloseon antaŭ ol la gvidita ekskurso komenciĝis, do mi jam sciis pri ĝia historio.
En Florenco, mi estas gustuminta lokajn specialaĵojn kaj vizitis plurajn muzeojn. Mi estis planinta resti nur du tagojn, sed la muzeoj estis tiel interesaj, ke mi restis tri tagojn.
Fine, en Venecio, mi promenis laŭ la kanaloj kaj mi estas fotinta la plej belajn pejzaĝojn. Mi ankaŭ estis provinta gondola veturo por la unua fojo, kaj ĝi estis mirinda sperto.
Mi esperas, ke mia vojaĝo inspiras vin por via sekva vojaĝo!
Amike,
Bruno
📝 Exercices
1. Complète avec estas farinta / estis farinta
a) Mi ___ mian laboron antaŭ ol la gasto alvenis.
b) Ŝi ___ multajn fotojn de la monumentoj.
c) Ni ___ gustuminta la lokan manĝon antaŭ ol iri al la muzeo.
2. Reformule
a) Mi finis mian lecionon, kaj nun mi estas preta por la ekskurso. (utilise estas farinta)
b) Mi finis mian laboron antaŭ ol la gasto alvenis. (utilise estis farinta)
3. Traduction
a) J’ai pris beaucoup de photos de la ville.
b) Nous avions goûté la cuisine locale avant de visiter le musée.
c) Il a terminé son travail avant le début de la réunion.
d) J’ai essayé une nouvelle activité pour la première fois.
✅ Réponses
1.
a) estis farinta
b) estas farinta
c) estis farinta
2.
a) Mi estas fininta mian lecionon, kaj nun mi estas preta por la ekskurso.
b) Mi estis fininta mian laboron antaŭ ol la gasto alvenis.
3.
a) Li estas farinta multajn fotojn de la urbo.
b) Ni estis gustuminta la lokan manĝon antaŭ ol viziti la muzeon.
c) Li estis fininta sian laboron antaŭ la komenco de la kunveno.
d) Mi estas provinta novan agadon por la unua fojo.
📖 Vocabulaire B1 enrichi
| Espéranto | Français |
|---|---|
| vojaĝo | voyage |
| viziti | visiter |
| muzeo | musée |
| monumento | monument |
| promeni | se promener |
| fot(i) | prendre des photos |
| pejzaĝo | paysage |
| lokaj specialaĵoj | spécialités locales |
| ekskurso | excursion |
| gvidita | guidé |
| gondolo | gondole |
| sperto | expérience |
| antaŭ ol | avant que / avant de |
| post kiam | après que |
| fin(i) | terminer |
| gustumi | goûter |
| nova agado | nouvelle activité |
| inspir(i) | inspirer |
| amiko | ami |
| kar-a | cher / chère |
| rakont(i) | raconter |
| preta | prêt |
| multaj | nombreux / beaucoup |
| mirinda | merveilleux |
| plan(i) | planifier |